قفقاز

قفقاز ناحیه ای میان دریای خزر و دریای سیاه است. قفقاز به دو بخش قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز) و قفقاز شمالی تقسیم می شود.

قفقاز جنوبی شامل کشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و بخش های کوچکی از شمال باختری ایران و شمال خاوری ترکیه می شود.

قفقاز شمالی اکنون جزئی از روسیه است و شامل جمهوری خودگردان چچن، داغستان، اینگوشتیا، کاراچای، چرکسیا، کاباردینو، بالکاریا، سرزمین کراسنودار، آدیغیه، اوستیای شمالی، آلانیا و سرزمین استاوروپول است.

بخشهای اصلی قفقاز جنوبی و داغستان در جنوب شرق قفقاز شمالی تا زمان قاجاریه جزو خاک ایران بود. اما در زمان فتحعلی شاه قاجار طی جنگ های  ایران و روس از ایران جدا شد و به روسیه تزاری پیوست.

قفقاز موزاییکی از اقوام گوناگون است که هشت جمهوری خودمختار در شمال آن و سه جمهوری مستقل و چهار جمهوری خودمختار در جنوب آن قرار دارد.

گروه های قومی ساکن در قفقاز عبارتنداز: آذری، گرجی، ارمنی، روسی، تالش، آبخاز، چرکس، مغول، اوستی، ترک، یونانی، تات، تاتار، چچنی، اینگوش، کاباردینو، بالکاریا، تبرسانی و غیره.

برخی از شهرهای قفقاز عبارتنداز:

جمهوری آذربایجان : باکو، گنجه، نفت چاله، شماخی، شکی، نخجوان و جلفا.

ارمنستان: ایروان و اچمیادزین.

گرجستان: تفلیس، باتومی، سوخومی، تسخینوالی و پوتی.

داغستان: مخاچ قلعه و دربند.

از شاعران بزرگ پارسی گوی قفقاز می توان به خاقانی شروانی، نظامی گنجه ای، مجی، بدر، مهستی و هندوشاه نخجوانی اشاره کرد.

به قلم محرم سعیدی